Τα μέλη του Κέντρου Ημέρας του Συλλόγου για την Ψυχική Υγεία ΣΟΨΥ Πάτρας, είχαν την ευκαιρία να επισκεφτούν το Ιστορικό Καταφύγιο της Πάτρας την Δευτέρα 13 Νοεμβρίου 2023.
Η ξεναγός, έκανε ιστορική αναδρομή της χρησιμότητας του καταφυγίου στα μέλη του ΣΟΨΥ, αλλά και των γεγονότων εκείνης της δύσκολης περιόδου για τον τόπο μας.
πηγή: Αστική Σπηλαιολογία
Κάτω από την πλατεία των Υψηλών Αλωνιών της Πάτρας υπάρχει ένα μικρό εγκαταλελειμμένο αστικό αντιαεροπορικό καταφύγιο του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, οι στοές του οποίου προστάτευσαν τους κατοίκους της γειτονιάς των Τριών Ναυάρχων και Ψηλών Αλωνιών από τους Ιταλικούς βομβαρδισμούς του 1940. Βρίσκεται δίπλα στα σκαλιά που οδηγούν από την πλατεία προς την οδό τριών Ναυάρχων, κοντά στη διασταύρωση της Αθ. Διάκου με την Τσαμαδού όπου υπάρχει και ένας αναλημματικός τοίχος των ρωμαϊκών χρόνων.
Το μυστικό, που ήταν από παλιά γνωστό στην περιοχή, αποκαλύφθηκε επισήμως στις 09/10/14, όταν στο πλαίσιο των εκδηλώσεων «Φαντάσου την Πόλη Πάτρα 2014» οι υπόγειες στοές καθαρίστηκαν και φωταγωγήθηκαν από τον Δήμο, με σκοπό να αξιοποιηθούν και να είναι προσβάσιμες για το κοινό. Για τον λόγο αυτό εκπονήθηκε μελέτη από μηχανικούς για το Τεχνικό Επιμελητήριο Δυτικής Ελλάδος, στην οποία προτείνεται -μεταξύ άλλων- η χρήση του καταφυγίου ως εκθεσιακού και μουσειακού χώρου, που θα ενταχθεί στις βασικές πολιτιστικές υποδομές της Πάτρας. Σήμερα, έναν χρόνο μετά, οι σήραγγες παραμένουν κλειστές και η ιδέα της αξιοποίησης δεν έχει εφαρμοστεί ακόμα.
Στο εσωτερικό του καταφυγίου
Το καταφύγιο εκτιμάται ότι κατασκευάστηκε λίγα χρόνια πριν από την έναρξη του πολέμου και αποτελείται από τρεις διαδρόμους (στοές) που συνδέονται μεταξύ τους σε σχήμα «Π», μήκους 39.13 μέτρων, 30.10 μέτρων και 39.50 μέτρων αντίστοιχα και πλάτους 2 μέτρων. Τα άκρα των δύο μεγαλύτερων και παράλληλων στοών αποτελούν εισόδους από τον δρόμο. Εσωτερικά, σε διάφορα σημεία παραπλεύρως των στοών, υπάρχουν πέντε μικροί θάλαμοι από 5 έως 8 τ.μ. ο καθένας. Το συνολικό εμβαδόν του καταφυγίου είναι περίπου 210 τ.μ., ενώ το μέγιστο ύψος του είναι 2,20 μέτρα. Οι τοίχοι είναι κατασκευασμένοι από πέτρα, οι τοξωτές οροφές από κεραμικά στοιχεία (συμπαγή τούβλα) και οι δύο είσοδοί του έχουν σιδερένιες πόρτες με καμάρα σε ημικυκλικό τόξο. Στο καταφύγιο δεν φαίνεται να υπήρχαν υδραυλικές εγκαταστάσεις, όπως στα μεγαλύτερα καταφύγια της Αθήνας, ενώ διατηρούνται παλαιές εγκαταστάσεις φωτισμού.
Το καταφύγιο εκτιμάται ότι κατασκευάστηκε λίγα χρόνια πριν από την έναρξη του πολέμου και αποτελείται από τρεις διαδρόμους (στοές) που συνδέονται μεταξύ τους σε σχήμα «Π», μήκους 39.13 μέτρων, 30.10 μέτρων και 39.50 μέτρων αντίστοιχα και πλάτους 2 μέτρων. Τα άκρα των δύο μεγαλύτερων και παράλληλων στοών αποτελούν εισόδους από τον δρόμο. Εσωτερικά, σε διάφορα σημεία παραπλεύρως των στοών, υπάρχουν πέντε μικροί θάλαμοι από 5 έως 8 τ.μ. ο καθένας. Το συνολικό εμβαδόν του καταφυγίου είναι περίπου 210 τ.μ., ενώ το μέγιστο ύψος του είναι 2,20 μέτρα. Οι τοίχοι είναι κατασκευασμένοι από πέτρα, οι τοξωτές οροφές από κεραμικά στοιχεία (συμπαγή τούβλα) και οι δύο είσοδοί του έχουν σιδερένιες πόρτες με καμάρα σε ημικυκλικό τόξο. Στο καταφύγιο δεν φαίνεται να υπήρχαν υδραυλικές εγκαταστάσεις, όπως στα μεγαλύτερα καταφύγια της Αθήνας, ενώ διατηρούνται παλαιές εγκαταστάσεις φωτισμού.
Θρύλοι και δοξασίες
Θρύλοι που αναφέρουν ότι οι στοές αποτελούν δίκτυο και ότι καταλήγουν σε άλλες τοποθεσίες, χιλιόμετρα μακριά, ή διάφορες δοξασίες για φαντάσματα και σκελετούς, για μια ακόμη φορά δεν αληθεύουν προς απογοήτευση όσων γοητεύονται από όλα αυτά τα λεγόμενα. Τέλος, δεν γνωρίζουμε αν πράγματι αποτελούσε κάποτε πραγματικότητα, ο θρύλος για την υπόγεια στοά διαφυγής του κάστρου της Πάτρας, η οποία λέγεται ότι ξεκινούσε από το αλσύλλιο του κάστρου με έξοδο που βρισκόταν πολύ κοντά στις εισόδους του καταφυγίου επί του ρωμαϊκού τοίχου, αλλά τα τελευταία χρόνια σφραγίστηκε, σύμφωνα με έναν ηλικιωμένο κάτοικο της γειτονιάς που μας την υπέδειξε.
Θρύλοι που αναφέρουν ότι οι στοές αποτελούν δίκτυο και ότι καταλήγουν σε άλλες τοποθεσίες, χιλιόμετρα μακριά, ή διάφορες δοξασίες για φαντάσματα και σκελετούς, για μια ακόμη φορά δεν αληθεύουν προς απογοήτευση όσων γοητεύονται από όλα αυτά τα λεγόμενα. Τέλος, δεν γνωρίζουμε αν πράγματι αποτελούσε κάποτε πραγματικότητα, ο θρύλος για την υπόγεια στοά διαφυγής του κάστρου της Πάτρας, η οποία λέγεται ότι ξεκινούσε από το αλσύλλιο του κάστρου με έξοδο που βρισκόταν πολύ κοντά στις εισόδους του καταφυγίου επί του ρωμαϊκού τοίχου, αλλά τα τελευταία χρόνια σφραγίστηκε, σύμφωνα με έναν ηλικιωμένο κάτοικο της γειτονιάς που μας την υπέδειξε.
https://urbanspeleology.blogspot.com/2015/10/blog-post.html
