Γράφει η βοηθός Εργοθεραπευτή του Κέντρου Ημέρας, Πολυταρίδου Ελίνα.
Η κοινοτική ψυχιατρική αφορά στην ολοκληρωμένη φροντίδα και αποκατάσταση της υγείας των ψυχικά ασθενών μέσα στα πλαίσια της κοινότητας. Η εργοθεραπεία με τη δυναμική σχέση αλληλεπίδρασης που αναπτύσσει με τα άτομα δε θα μπορούσε να μη συμβάλλει στις φάσεις της ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης. Πιο συγκεκριμένα στη διαδικασία ένταξης της επαγγελματικής και κοινωνικής αποκατάστασης αλλά και στη συνεχιζόμενη υποστήριξη του ατόμου στους τομείς αυτούς.
Ο εργοθεραπευτής χρησιμοποιεί στοχοκατευθυνόμενες δραστηριότητες – σε ατομικό ή ομαδικό πλαίσιο – οι οποίες είναι χρήσιμες και προσαρμοσμένες στις δυνατότητες του κάθε ατόμου ή της κάθε ομάδας, πάντα σε σχέση με τις υπάρχουσες αλλά και με τις επιθυμητές προς βελτίωση δεξιότητες. Οφείλει να λαμβάνει υπόψιν του τους στόχους που έχει το άτομο ή η ομάδα και να σχεδιάζει το θεραπευτικό πρόγραμμα σύμφωνα με αυτούς.
Η μυϊκή ενδυνάμωση, η αυτόνομη διαβίωση, η ενίσχυση των γνωστικών ελλειμμάτων και η κοινωνικοποίηση είναι κάποιες βασικές δεξιότητες στις οποίες επικεντρώνεται η εργοθεραπεία σε ένα πλαίσιο κοινοτικής ψυχιατρικής. Αυτές επιτυγχάνονται μέσω διαφόρων δραστηριοτήτων όπως γυμναστική -κυρίως ενδυνάμωση κορμού και άνω άκρων- χειρωνακτικές κατασκευές όπου δίνεται πολλή έμφαση στις κατασκευές με πηλό εφόσον αυτές βοηθούν τα άτομα να εκφράζονται, να δημιουργούν και να αποφορτίζονται. Επίσης κατασκευές με χαρτόνια αλλά και πιο πολύπλοκες κατασκευές όπως ντεκουπάζ ή ζωγραφική πάνω σε διάφορα αντικείμενα. Σαφώς το πρόγραμμα συμπεριλαμβάνει και μαγειρική, καθώς αυτή προσβλέπει στην αυτονομία και ενισχύει την ανεξαρτησία των ατόμων αυτών. Φυσικά τα επιτραπέζια παιχνίδια όπως παιχνίδια μνήμης και συγκέντρωσης (παζλ, κάρτες μνήμης, ταμπού) δε θα μπορούσαν να λείπουν από ένα τέτοιο πλαίσιο αφού τα οφέλη τους είναι πολυδιάστατα και ποικιλόμορφα: ομαδικότητα, διασκέδαση, ενίσχυση προσοχής, μνήμης, συγκέντρωσης, κοινωνικοποίηση. Η τελευταία έχει βέβαια την τιμητική της στις εξωτερικές δραστηριότητες. Συναντήσεις δηλαδή με τα μέλη σε εξωτερικούς χώρους που αποσκοπούν σε επισκέψεις μουσείων, λούνα παρκ – νεροτσουλήθρων, βιοτεχνιών – εργοστασίων, ταβερνείων και πολλών άλλων πραγμάτων.
Θα ήταν παράλειψη να μην αναφερθεί η έμφαση που δίνεται στην αποφόρτιση των ατόμων είτε μέσα από τις προαναφερθείσες δραστηριότητες είτε από άλλου τύπου, όπως: θεατρικές ομάδες, ομάδες καφέ, περιπάτους και παιχνίδια έκφρασης και επικοινωνίας.
Ο εργοθεραπευτής ακόμη δύναται να συμμετέχει σε προγράμματα ευαισθητοποίησης της κοινότητας όπως για παράδειγμα προγράμματα διαχείρισης άγχους. Να οργανώνει εκδηλώσεις για ζητήματα όπως η ανατροπή του στίγματος γύρω από την ψυχική διαταραχή, αλλά και ψυχαγωγικές εκδηλώσεις όπως εκδρομές και εξόδους διασκέδασης.
Σε κάθε περίπτωση ο εργοθεραπευτής σε ένα πλαίσιο φροντίδας και αποκατάστασης των ψυχικά ασθενών έχει σαν στόχο την ποιότητα ζωής και την ανεξαρτητοποίηση των ατόμων αυτών.
