Πρόδρομα συμπτώματα της ψύχωσης

Γράφει ο ψυχίατρος του Κοινωνικού-Κοινοτικού Σταθμού Ψυχικής Υγείας “Γέφυρες Ζωής”  του Συλλόγου για τη Ψυχική Υγεία- ΣΟΨΥ Πάτρας, κ. Ιωάννης Ανδριόπουλος

Η σχιζοφρένεια αποτελεί μια από τις 7 συχνότερες αιτίες χαμένων ετών από αναπηρία των ενηλίκων στην Ευρώπη και οδηγεί σε βαριά λειτουργική έκπτωση, απώλεια παραγωγικότητας, ανεργία, σωματική νοσηρότητα και πρώιμη θνητότητα.

Όπως στην ιατρική γενικώς, έτσι και στην ψυχιατρική, μεγάλο μέρος των προσπαθειών επικεντρώνεται στην πρόληψη, με αποτέλεσμα η πρώιμη φάση και ειδικότερα η πρόδρομη φάση της ψύχωσης να αποτελούν το επίκεντρο ερευνητικών και κλινικών προσπαθειών κατά την τελευταία 30ετία.

Ο όρος πρόδρομα συμπτώματα στην ιατρική αναφέρεται σε συμπτωματολογία η οποία προπορεύεται της κλινικής εκδήλωσης μιας νόσου. Παράδειγμα η πρόδρομη συμπτωματολογία της γρίπης είναι συνήθως η εμφάνιση καταβολής δυνάμεων, η κακουχία, η φαρυγγοδυνία (πόνος στο λαιμό κατά την κατάποση), η ρινική καταρροή. Μετά την πάροδο 2-3 ημερών μπορεί να εμφανιστούν τα υπόλοιπα συμπτώματα του ιού της γρίπης εφόσον υπάρχει λοίμωξη από τον συγκεκριμένο ιό. Μόνο εκ των υστέρων, αφού δηλαδή εμφανιστούν τα υπόλοιπα συμπτώματα του ιού της γρίπης (υψηλός πυρετός, κ.α.), μπορεί ένας γιατρός να πιστοποιήσει ότι τα αρχικά συμπτώματα (καταβολή φαρυγγοδυνία…) ήταν τα πρόδρομα συμπτώματα της γρίπης και αυτό γιατί θα μπορούσαν απλά να αποτελούν συμπτωματολογία μιας άλλης λοίμωξης, όχι όμως του ιού της γρίπης. Έτσι λοιπόν και με τη σχιζοφρένεια, πριν την εκδήλωση της πλήρης κλινικής συμπτωματολογίας, μπορεί να προηγούνται κάποια συμπτώματα, η πρόδρομη συμπτωματολογία της ψύχωσης. Δυστυχώς τα πρόδρομα συμπτώματα είναι μη ειδικά, δηλαδή η εμφάνισή τους σε ένα άτομο δεν προεξοφλεί και την μετάβαση στην ψύχωση (όπως και η εμφάνιση  καταβολής και φαρυγγοδυνίας δεν προεξοφλεί ότι το άτομο έχει λοίμωξη από τον ιό της γρίπης).  Για αυτό το λόγο μόνο εκ των υστέρων (αφού δηλαδή εκδηλωθεί κάποια στιγμή η ψύχωση) μπορεί κάποιος να πει ότι τα συμπτώματα που παρουσίαζε ένας ασθενής αποτελούσαν συμπτώματα της πρόδρομης φάσης της ψύχωσης.

Φαίνεται από μελέτες ότι στο 80-90% των ασθενών, η ψύχωση ξεκινά με μια πρόδρομη φάση, διάρκειας κατά μέσο όρο 5 ετών (με εύρος από 1 μήνα έως και 10 έτη).  Τις περισσότερες φορές πρώτα εμφανίζονται μη ειδικά «αρνητικά» συμπτώματα και ακολούθως, κοντά στη μετάβαση στην ψύχωση, τα «θετικά»-προψυχωτικά συμπτώματα. Η καταθλιπτική διάθεση μπορεί να εμφανίζεται έως και στο 70% των ασθενών, και συχνά είναι το πρώτο πρόδρομο σύμπτωμα.

Στον παρακάτω πίνακα εμφανίζονται τα περισσότερα πρόδρομα συμπτώματα

 

Αρνητικά συμπτώματα

 

Απομόνωση, απόσυρση, έκπτωση στην λειτουργικότητα, έκπτωση της προσωπικής υγιεινής & περιποίησης, αμβλύ συναίσθημα (το άτομο φαίνεται σαν να μην έχει συναισθήματα ή σαν να μην μπορεί να τα εκφράσει), μειωμένες πρωτοβουλίες, απώλεια ενδιαφερόντων και ενεργητικότητας

 

Θετικά συμπτώματα Αλλαγή στην αίσθηση του εαυτού-του κόσμου –των άλλων, παράδοξες πεποιθήσεις, καχυποψία, έκτη αίσθηση, ιδέες αναφοράς (το άτομο έχει την αίσθηση ότι οι άλλοι μιλούν ή αναφέρονται σε αυτόν)

 

Αλλαγές στην συμπεριφορά  

Φιλονικίες, ευερεθιστότητα, επιθετικότητα, παρορμητικότητα, παράδοξη συμπεριφορά

 

Συναισθηματικά συμπτώματα  

Καταθλιπτική διάθεση, ιδέες αυτοκτονίας, εναλλαγές στη διάθεση, άγχος

 

Άλλα Μειωμένη συγκέντρωση, διαταραχές της μνήμης, ο λόγος μπορεί να είναι αόριστος ή υπερλεπτομερειακός

 

 

Η παρουσία ενός ή περισσοτέρων συμπτωμάτων σε ένα άτομο δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση απόλυτη ένδειξη ότι βρίσκεται στην πρόδρομη φάση της ψύχωσης. Ο ειδικός είναι αυτός ο οποίος βάση του ιστορικού και της πορείας στο χρόνο θα κρίνει κατά πόσο αυτό το άτομο βρίσκεται στην κατάσταση «σε κίνδυνο για ψύχωση». Σε αυτή την περίπτωση μπορεί να απαιτείται παρακολούθηση, φαρμακολογικές ή ψυχολογικές παρεμβάσεις.

Μετάβαση στο περιεχόμενο