Κατάθλιψη και τρίτη ηλικία

Γράφει η ψυχολόγος του Κοινωνικού-Κοινοτικού Σταθμού Ψυχικής Υγείας -ΣΟΨΥ Πάτρας κα Κακολύρη Κωνσταντίνα.

Στις μέρες μας ο αριθμός των πασχόντων από κατάθλιψη ξεπερνά παγκοσμίως τα 154 εκατομμύρια. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας έως το 2020 η κατάθλιψη προβλέπεται πως  θα είναι η δεύτερη αιτία θανάτου, ενώ σύμφωνα με   πανεπιστημιακές έρευνες  που έχουν διεξαχθεί στην χώρα μας, λιγότερους από τους μισούς όσων πάσχουν από κατάθλιψη αναζητούν βοήθεια και προσφεύγουν στη στήριξη ειδικού.

H κατάθλιψη αποτελεί ψυχική ασθένεια που εμποδίζει την λειτουργικότητα και αποδοτικότητα του ατόμου. Η συμπτωματολογία της κατάθλιψης μεταξύ άλλων  παρουσιάζει στο άτομο κακή διάθεση, απώλεια ενδιαφέροντος ή ευχαρίστησης στις καθημερινές δραστηριότητες, αίσθημα ενοχής, χαμηλή αυτοεκτίμηση, διαταραχές ύπνου ή όρεξης και έλλειψη συγκέντρωσης. Η δομική συγκρότηση της καταθλιπτικής διαταραχής λαμβάνοντας υπόψη τα σύγχρονα επιστημονικά δεδομένα, επιβάλλει την κατανομή των  συμπτωμάτων που προαναφέρθηκαν σε πέντε βασικές διαστάσεις παραγόντων που είναι συνδεδεμένες με την αιτιοπαθογένεια της νόσου: i) γενετικών, ii) βιολογικών, iii) κοινωνικών, iv) περιβαλλοντικών και v) ατομικών-ψυχολογικών παραγόντων.

Στη σημερινή εποχή, η αιτιοπαθογένεια της κατάθλιψης δεν έχει πλήρως κατανοηθεί ως προς όλα τα ηλικιακά φάσματα που επηρεάζει . Όσον αφορά την τρίτη ηλικία στην οποία  και θα εστιάσουμε  περισσότερο, έρευνες υποστηρίζουν πως οι συνηθέστερες αιτίες για την εμφάνιση της νόσου στην τρίτη ηλικία είναι ο θάνατος αγαπημένων προσώπων, η συνταξιοδότηση, η μοναξιά και η έλλειψη ενδιαφερόντων.

Από την βιβλιογραφική ανασκόπηση παρατηρείται πως η ζωή των ηλικιωμένων ατόμων χαρακτηρίζεται από συνεχείς απώλειες. Η απώλεια ρόλων που είχαν αναλάβει στη ζωή τους, όπως είναι ο ρόλος του γονέα, του εργαζομένου, η απώλεια φίλων, συγγενών και άλλων σημαντικών προσώπων και τέλος και σημαντικότερο η απώλεια  ικανοτήτων του σώματος, συνυφασμένη με το φόβο θανάτου. Η κατάθλιψη είναι από τα πιο συχνά και σοβαρά σύνδρομα στη γηριατρική ψυχιατρική.

Σχεδόν 20% των ατόμων πάνω από την ηλικία των 65 ετών εμφανίζουν καταθλιπτικά συμπτώματα. Η  νόσος  στην τρίτη ηλικία δεν επιδρά στον παράγοντα φύλο, καθώς δεν εμφανίζεται στην διεθνή αρθρογραφία ως στατιστικά σημαντική. Μια δυσκολία στο συγκεκριμένο ηλικιακό φάσμα  η οποία παρατηρείται είναι ο διαχωρισμός  των καταθλιπτικών συμπτωμάτων με αυτών της άνοιας και της ανίας  ,καθότι δεν είναι λίγες οι φορές που υπάρχει ταύτιση ως προς την  συμπτωματολογία , με αποτέλεσμα να γίνονται λάθος εκτιμήσεις  και διαγνώσεις από τους γιατρούς, κι έτσι να μην ακολουθείται η σωστή θεραπεία από τους ασθενείς.
Οι κύριες θεραπευτικές επιλογές είναι η λήψη αντικαταθλιπτικής αγωγής και η ψυχοθεραπεία. Δεδομένου ότι, η κατάθλιψη αποτελεί ιάσιμη νόσο, η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία φαντάζει επιτακτική ανάγκη. Επομένως  επικεντρωνόμαστε σε δυο βασικές μεθόδους για το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα , στην Ψυχολογική υποστήριξη που σαν στόχο έχει την αναγνώριση και κατανόηση της δυσλειτουργικής συμπεριφοράς, την αναζήτηση των αιτιών και την αντιμετώπιση αυτών. Σαν δεύτερη παρέμβαση στο άτομο που νοσεί συνίσταται η Φαρμακοθεραπεία. Η κατάλληλη φαρμακοθεραπεία τείνει να συμπληρώνει την ψυχοθεραπεία, ενώ ταυτόχρονα βελτιώνει την ποιότητα ζωής του ατόμου. Η φαρμακοθεραπεία πρέπει να είναι απόλυτα εξειδικευμένη, να έχει συγκεκριμένους στόχους, να γίνεται η χορήγηση των κατώτερων  δυνατών δόσεων και ουδέποτε να  χρησιμοποιείται η χορήγηση φαρμάκων ως η μοναδική θεραπεία.

 

 

Βιβλιογραφία

World Health Organization (WHO). Depression 2009. www.who.int (Ηλεκτρονικό) (Ημερομηνία ανάκτησης: 20/08/2016).

Μάνου Ν.,(1997). Βασικά στοιχεία κλινικής ψυχιατρικής: διαταραχές διάθεσης, ψυχοθεραπείες. Αθήνα :University Studio Press.

Γαρύφαλλος Γ.,(2008). Κατάθλιψη και συννοσηρότητα. Θεραπευτικές οδηγίες. Hellenic Psychiatry.

Κωσταρίδου- Ευκλείδη ,Α.(1999), Θέματα Γηροψυχολογίας και γεροντολογίας. ΕλληνικάΓράμματα:Αθήνα.


Αγγελίδης, Γ.,& Ελευθεριάδου ,Μ.,& Αιβαζιάν ,Θ. (2002), Κατάθλιψη σε εφήβους , ενήλικες και ηλικιωμένους. Κέντρο Ψυχικής Υγείας Κατερίνης.

 

 

Μετάβαση στο περιεχόμενο